چگونه یک مقاله خوب بنویسیم؟ از تاریخچه تا نکات انجام مقاله

چگونه یک مقاله خوب بنویسیم؟ سوال خوبی کردید! بگذارید بحثمان را با یک سوال اساسی تر شروع کنیم: مقاله چیست؟ مقاله نویسی مثل هر ژانر نوشتاری و منثور دیگری یک تاریخچه دارد. می دانیم که هر چیزی که تاریخ داشته باشد لاجرم باید یک سرآغاز داشته باشد. سرآغاز مقاله نویسی به چه زمانی و چه کسی بر می گردد؟ گفته می شود که نخستین مقاله به دست یک فرانسوی به نام مایکل دی مونتاین خلق شد. تاریخ نگارش این مقاله که در واقع نیای همه مقالات بعدی است به اواخر قرن شانزدهم میلادی بر می گردد. این مقاله شباهتی به مقالات علمی شناخته شده ندارد؛ مقاله جناب دی مونتاین یک مقاله مطبوعاتی بود!

تاریخچه مقاله نویسی: سرآغازها!

نمی دانیم که این فرانسوی زبل، از خودش پرسید که: چگونه یک مقاله خوب بنویسیم یا خیر؟ البته شاید تنها پرسیده باشد که چگونه یک مقاله بنویسم؛ چون قبل از وی هیچ مقاله ای نوشته نشده بود تا با اتکا بر آن درباره خوب یا بد بودن مقاله اش تصمیم بگیرد. مقاله وی هر چه بوده باشد راه را برای مقاله نویسان بعدی باز کرد. این ژانر خیلی زود توسط کسانی مانند فرانسیس بیکن، جان درایدن و آبراهام کولی رواج داده شد. جالب اینجاست که دنباله روندگان وی انگلیسی بودند. تاریخ نگاران به اتفاق فرانسیس بیکن را نخستین مقاله نویس انگلیسی می دانند. البته بعدها هموطن دی مونتاین یعنی مونتنی هنر مقاله نویسی را به اوج رساند. کتاب وی یعنی مقالات، یکی از شاهکارهای کلاسیک ادبیات فرانسوی است.

تعریف مقاله! زمینه ای برای پاسخ به سوال چگونه یک مقاله خوب بنویسیم؟

برگردیم به سوالمان: چگونه یک مقاله خوب بنویسیم؟ قرار بود که قبل از پاسخ دادن به این سوال ببینیم که مقاله چیست؟ دایره المعارف بریتانیکا مقاله را اینطور تعریف کرده است: مقاله متنی است که حجم متوسطی را دارا می باشد. این نوشتار کوتاه درباره موضوع معینی بحث می کند. وظیفه نویسنده این است که در حدود موضوع انتخاب شده، به روشنی، سخن بگوید. البته تعریف های دیگری هم در میان است. از جمله این تعریف که می گوید: مقاله نوشتاری است کوتاه که طول آن از یک تا سی صفحه در نوسان است. گاهی نیز به درازای یک فصل از کتاب است. در این نوشتار نویسنده دیدگاه، دست یافته ها و تجربیات ذهنی خود را درباره موضوعی معین با جامعه هدف خود به اشتراک می گذارد.

هدف یک مقاله خوب چیست؟

سوال چگونه یک مقاله خوب بنویسیم؟ بدون توجه به هدف نوشتن بی معنا است. هدف ما از نوشتن مقاله چیست؟ معمولا اولین هدف از انجام مقاله را نشر علم و توسعه دانش می دانند. هدف خیلی بزرگ و باارزشی است؛ اما همه چنین هدفی ندارند یا دست کم در کنار این هدف، به فکر هدف های دیگری هم هستند. از جمله:

• پذیرش گرفتن از دانشگاه های معتبر جهانی (تحصیلات تکمیلی)

• مصاحبه دوره دکتری (یکی از ملاک های ارزشیابی داشتن مقاله علمی است)

• استخدام در هیئت علمی

• ارتقاء شغلی

• درجه های علمی اساتید (ارتقاء درجه علمی)

گاهی هم نویسنده به دنبال اعتماد به نفس است. انتشار یک مقاله معتبر می تواند در تقویت چنین احساسی موثر باشد.

چگونه یک مقاله خوب بنویسیم: یک تقسیم بندی مفید

چگونه یک مقاله خوب بنویسیم؟ را با یک تقسیم بندی ادامه می دهیم. این تقسیم بندی به طور کلی همه نوشتارهای دانشگاهی و علمی را در سه سطح قرار می دهد:

• نوشته های سطح اول

• نوشته های سطح دوم

• نوشته های سطح سوم

نوشته های سطح اول به آن چیزی که عرفا مقاله می نامیم نزدیک ترند. این نوشتارها به دست پژوهشگر یا با کمک و همکاری تعدادی از پژوهشگران، نوشته می شوند. نوشته های سطح اول را به وسیله اجزای آن می شناسند. یک نوشته استاندارد از مجموعه به هم پیوسته ای از اجزاء تشکیل شده است. این اجزاء عبارتند از: سربرگ، عنوان، مشخصات نویسنده یا نویسندگان، چکیده، کلمات کلیدی، مقدمه، روش ها، یافته ها (نتایج)، تجزیه و تحلیل (بدنه اصلی مقاله)، نتیجه گیری، تقدیر و تشکر، ضمیمه ها و منابع. این مقالات در مجله های معتبر علمی چاپ می شوند.

نوشته های سطح دوم به نوشته هایی گفته می شوند که برای بازگویی حقایق به منابع نوشته های سطح اول استناد می کنند. هدف از این نوشته ها نشر علم، خلاصه سازی دانش و درهم آمیزی آن در میدان های علمی خاص برای دیگر پژوهشگران و دانشمندان است. این نوشته ها مانند نوشته های سطح اول در نشریات و مجلات معتبر علمی چاپ می شوند.

نوشته های سطح سوم بر اساس نوشته های سطح اول و دوم نوشته می شوند. هدف از این نوشتارها، عمومی سازی دانش است. نوشته های سطح سوم در مجلات عامه پسند چاپ می شوند و ساختار علمی سطح یک و دو را ندارند. هدف از آنها همگانی کردن دانش است.

نوشته های خاکستری

گونه دیگری از نوشتارها هم وجود دارند که باید در جواب ما به سوال چگونه یک مقاله خوب بنویسیم گنجانده شوند. این متون، نوشته های خاکستری می گویند. این نوشته ها با شیوه های معمول چاپ و نشر توزیع نمی شوند. دسترسی به آنها هم سخت تر است. پایان نامه ها، گزارش های فنی و تخصصی، مجلات گروه های خاص، چکیده کنفرانس های علمی، مستندات دولتی، بیانیه های اثرات زیست محیطی و اسناد اداری از این دسته اند. برخی از نوشته های خاکستری ارزش علمی بالایی دارند و جزء نوشته های سطح اول دسته بندی می شوند.

سوال چگونه یک مقاله خوب بنویسیم و چند پیشنهاد!

با توجه به آنچه گفتیم تصوری از شکل مقاله در ذهنتان ایجاد شده است. اما سوال چگونه یک مقاله خوب بنویسیم؟ را دوباره می پرسیم. بر پایه آنچه گفتیم مقاله خوب باید دارای یک ساختار منطقی باشد. این ساختار از عنوان، مشخصات نویسنده یا نویسندگان، چکیده، کلمات کلیدی، مقدمه، روش ها، یافته ها (نتایج)، تجزیه و تحلیل، نتیجه گیری، تقدیر و تشکر، ضمیمه ها و منابع، درست شده است. عنوان باید حاوی کلمات کلیدی باشد. روشن و دقیق انتخاب شود. چکیده نیز باید حاوی پیش زمینه بحث، هدف، مسأله، تاریخچه، روش شناسی، نتایج، یافته ها و نوآوری ها، کاربردها، محدودیت های تحقیق و پیشنهادها باشد.

مقدمه، قلب مقاله شما است!

مقدمه شروع روندی است که می توان آن را با معادلۀ چگونه یک مقاله خوب بنویسیم: انجام مقاله، نشان داد. مقدمه، در واقع قلب یک مقاله به شمار می رود. شما در این بخش باید دلایل تان را برای نوشتن مقاله به روشنی بیان کنید. شما باید هدف خود را بنویسید. مقدمه جایی است که در آن توضیح می دهید که می خواهید به چه پرسشی جواب دهید یا چه مشکلی را با یک راه حل ابتکاری حل کنید. معمولا مقاله را پس از پایان مقاله می نویسند.

تنه اصلی مقاله و باقی قضایا!

بعد از مقدمه، بخش اصلی مقاله می آید. در اینجا شما با شواهد، از فرضیه خود دفاع می کنید. نتیجه گیری، به یافته های شما می پردازد و راهکارهای شما را عیان می کند. در پایان با ذکر منابع، استحکام علمی مقاله خود را تضمین می کنید.