پردازنده ایرانی آریستو نخستین و تنها تلاش متخصصان داخلی در این زمینه بود

پردازنده ایرانی آریستو نخستین و تنها تلاش متخصصان داخلی در این زمینه بود

پردازنده ایرانی آریستو حاصل تلاش متخصصان داخلی در دهه ۱۳۸۰ خورشیدی است که امروزه به فراموشی سپرده شده؛ اما دلیلش چیست؟

ساخت پردازنده از جمله توانمندی‌هایی محسوب می‌شود که شمار معدودی از کشورها به آن دست یافته‌اند. در این بین نام ایران نیز دیده می‌شود که نخستین تلاش خود برای دستیابی به فناوری را حدود دو دهه پیش آغاز کرد.

در سال ۱۳۸۵ خورشیدی مرکز پژوهش، توسعه فناوری و صنایع نوین با همکاری صنایع نیمه هادی پارسه موفق شد تا برای نخستین بار یک پردازنده در خاورمیانه طراحی کند. پردازنده ایرانی آریستو نام داشت و با معماری اسپارک وی ۸ ساخته شده و ۳۲ بیتی بود. اسپارک وی ۸ که متعلق به کمپانی سان مایکروسیستمز بود، از جمله معماری‌های ریسک محسوب می‌شود که برای کامپیوترهای کم دستور است.

سرپرست پروژه ساخت پردازنده آریستو آرش رادمند، دانش آموخته رشته مهندسی سخت افزار از دانشگاه تهران بود که بعدها به خارج از کشور مهاجرت کرد. این پردازنده که برای مدارهای نهفته طراحی شده و فرکانس کاری‌اش ۱۵۰ مگاهرتز بود را می‌شد در ساخت مدارهای یکپارچه FPGA (مدار مجتمع دیجیتال برنامه‌پذیر) و بوردهای ASIC (مدارهای مجتمع با کاربرد خاص) استفاده کرد.

تصویری که احتمالا متعلق به چیپست تاچرا و پردازنده آریستو باشد

سیستم عامل قابل اجرا روی آریسو از دسته سیستم‌ عامل‌های آزاد و متن باز بود که ECos نامیده و برای سیستم‌های نهفته کاربرد داشت. صنایع نیمه هادی پارسه حتی یک چیپست دارای چند درگاه به نام تاچرا مجهز به پردازنده آریستو نیز عرضه نمود. به همراه این چیپست چندین نرم افزار و کامپایلر GCC برای زبان برنامه نویسی C که مخصوص این پردازنده بهینه سازی شده بودند در کنار چند سخت افزار قابل اتصال به آن نیز آماده شده بود. تاچرا قابلیت استفاده در پروژه‌های مخابراتی، خودروسازی، اتوماسیون صنعتی، سیستم‌های رباتیک و هوش مصنوعی، شبکه‌های کامپیوتری و انتقال اطلاعات را داشت.

نکته جالب اینجاست که پردازنده ایرانی آریستو از طراحی نیز فراتر رفت و صنایع نیمه هادی تایوان موسوم به TSMC پیش نمونه آن را با لیتوگرافی ۰.۱۸ میکرون نیز تولید کرد. با این حال هیچ بنچمارک یا اطلاعاتی از این پروژه منتشر نشد و گفته می‌شود ساخت آن به شماری انگشت شمار ختم شد.

از دلایل رها کردن پروژه اطلاعاتی در دست نیست اما می‌توان حدس زد به دلیل اینکه قرار نبود این پردازنده در ابعاد بالا تولید شود، هزینه تولید بسیار بالایی روی دست ایران می‌گذاشت. زیرا با وجود کمپانی‌های با سابقه و خوش نامی نظیر زیلینکس، ST، فوجیتسو، اتمل، NXP، برادکام و… هیچ شرکت خارجی و حتی داخلی به سراغ آریستو نمی‌آمد و استفاده از نمونه‌های خارجی با قیمت کمتر و کارایی بالاتر که پیشتر آزمون خود را پس داده بودند اقدامی بسیار منطقی‌تر محسوب می‌شود.

منبع گجت نیوز