مشاهده یک پوشش مرموز بنفش رنگ بر روی سنگ های مریخی

مشاهده یک پوشش مرموز بنفش رنگ بر روی سنگ های مریخی

مریخ نورد استقامت ناسا، اخیرا یک پوشش بنفش رنگ بر روی سنگ های مریخی پیدا کرده است؛ اما ماهیت اصلی پوشش مرموز بنفش رنگ بر روی سنگ های مریخی چیست؟

گرد و غباری که در مریخ وجود دارد، از زمین تا آسمان این سیاره را به رنگ قرمز در می‌آورد. اکنون کاوشگر استقامت ناسا طیف رنگی دیگری را در میان سایه‌های زنگ زده کشف کرده است. تقریباً در هر نقطه‌ای که ربات زمین شناس ناسا بررسی می‌کند، طیف رنگی مریخ شامل رنگ بنفش نیز می‌شود.

ماهیت پوشش مرموز بنفش رنگ بر روی سنگ های مریخی

این رنگ، روکشی نازک و صاف روی برخی از سنگ‌ها تشکیل می‌دهد و همچون لکه‌ای روی دیگر سنگ‌ها دیده می‌شود. پروفسور آن اولیلا ( Ann Ollila)، ژئوشیمیدان آزمایشگاه ملی لوس آلاموس که در کنفرانس اخیر اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا، تحلیلی اولیه از روکش این سنگ‌ها ارائه کرده، می‌گوید:

این سنگ‌ها طوری به نظر می‌رسند که گویی درون یخ سرخابی منجمد شده‌اند.

رنگ ارغوانی، در تمامی صخره‌ها با هر اندازه و شکلی که باشند مشاهده می‌شود و حتی سنگریزه‌ها هم از این رنگ در امان نمانده‌اند. اما این روکش‌ها دقیقاً به چه نحوی شکل گرفته‌اند؟ دکتر اولیلا در پاسخ به این سوال می‌گوید:

واقعاً جواب قانع کننده‌ای برای شما ندارم.

دانشمندان مثل همیشه مشتاق هستند تا درباره این پدیده بیشتر بدانند. نینا لانزا (Nina Lanza)، سرپرست تیم اکتشافات فضایی و سیاره‌ای در آزمایشگاه ملی لوس آلاموس، که در کنار Ollila روی روکش‌های ارغوانی مطالعه می‌کرده است، می‌گوید:

چیزهای زیادی پیش روی ما قرار دارد که باید آنها را آزمایش و تحلیل کنیم.

منشأ این شکاف‌های رنگی مرموز، می‌تواند به کشف سرنخ‌های جدیدی درباره گذشته مریخ کمک کند؛ از جمله اینکه آیا ممکن است مریخ، میزبان حیات باستانی بوده باشد یا خیر. به همان نحوی که این روکش‌ها ایجاد شده‌اند، می‌توانند اطلاعاتی درباره محیط اطراف و ترکیبات شیمیایی و معدنی خود بروز دهند و به دانشمندان در بازسازی محیط‌هایی که از بین رفته‌اند، کمک کنند. آنها همچنین می‌توانند شواهد مستقیمی از حیات را در این سیاره به ما نشان دهند: روی زمین بسیاری از میکروب‌ها روکشی روی سنگ شکل می‌دهند.

مطالعه این قشر رنگی از خاک، می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا بتوانند جهان دیگر را بهتر درک کنند. کاساندرا مارنوکا، میکروبیولوژیست زیست محیطی در دانشگاه نیاگارای نیویورک می‌پرسد که: «فرآیندهای ژئولوژیک چقدر جهانی هستند و آنها چگونه سیاره‌ای را به سیاره دیگر تغییر می‌دهند؟»

سنگ‌هایی به رنگ ارغوانی

روکش‌های ارغوانی مریخ، در دهانه جیزرو یافت شده که عرض آن ۲۸ مایل است و تحت تاثیر برخورد یک شهاب سنگ طی میلیاردها سال پیش تشکیل شده و به نظر می‌رسد مدتی نیز میزبان یک دریاچه باستانی بوده است. کاوشگر استقامت در فوریه ۲۰۲۱ در این دهانه فرود آمد و از آن زمان تاکنون در اطراف آن گشت می‌زند.

تقریباً در هر توقفی که این مریخ نورد انجام می‌دهد، بارقه‌های بنفش روکش‌ها در تصاویر ثبت می‌شود. گر چه کشف روکش‌های سنگی در مریخ مسئله تازه و جدیدی نیست، اما رگه‌های ارغوانی رنگ در دهانه جیزرو دانشمندان را دچار بهت و حیرت کرده است. بردلی گارچینسکی (Bradley Garczynski) از دانشگاه پردیو (Purdue) که تحلیلی از این روکش‌ها را در کنفرانس اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا ارائه داده بود، گفته است:

این رگه‌های ارغوانی رنگ منحصر به فرد را در ماموریت‌های قبلی مریخ نوردهای گذشته ندیده‌ایم!

گارچینسکی با استفاده از تصاویری که توسط دوربین‌های «مست کم زد» یا (Mastcam Z) کاوشگر استقامت در اختیار دارد و آنها را چشمان علمی این کاوشگر می‌داند، به مطالعه و تحقیق بر روی این روکش‌های عجیب می‌پردازد. دانشمندان می‌توانند به لطف تصاویر موجود و با استفاده از فیلترهای مختلفی که طول موج‌های مشخصی از نور را مسدود می‌کند، ایده کلی و اولیه‌ای از ترکیب این سنگ‌ها ارائه دهند.

دکتر اولیلا و همکارانش برای نگاهی دقیق تر و موشکافانه تر به این رگه‌های بنفش و به کمک دوربین‌های سوپرکم (SuperCam) می‌توانند لیزری را روی سنگ انداخته و بخشی از آن را که حاوی رنگ ارغوانی است، تبخیر کنند تا بدین ترتیب عناصر آن را خارج نمایند. هر بار لیزر انداختن روی سطح یک سنگ، باعث ایجاد یک گودال کوچک روی آن می‌شود و صدای همچون ضربه خوردن از خود تولید می‌کند.

روی کاوشگر میکروفونی نصب شده تا صدا را ضبط و ارسال کند و به دانشمندان اجازه می‌دهد زمانی که کاوشگر مشغول برش زدن سنگ است، صدای آن را بشنوند. شنیدن چنین صداهایی سرنخ‌هایی در خصوص ویژگی‌هایی مانند میزان استحکام سنگ را نشان می‌دهند.

نتایج اولیه‌ای که از تجزیه و تحلیل‌ها حاصل شده نشان می‌دهد رنگ بنفش به نظر لایه‌ای نرم تر و به لحاظ شیمیایی متمایز از سنگ زیری است. به گفته گارچینکسی، تصاویر مست کم زد (Mastcam Z) نشان می‌دهد که پوشش‌های ارغوانی ممکن است حاوی اکسید آهن باشد. همچنین اولیلا معتقد است که تجزیه و تحلیل سوپر کم (SuperCam) نشان می‌دهد که این روکش‌ها سرشار از منیزیم و هیدروژن هستند.

وجود هیدروژن در این پوشش‌ها حاکی از این است که آب در شکل گیری رگه‌های بنفش نقش داشته است. همچنین اکسید آهن نیز به وجود آب اشاره دارد؛ همچون دوچرخه‌ای که موقع باران بیرون می‌ماند و زنگ می‌زند. مطالعات بیشتر می‌تواند اطلاعاتی در خصوص رطوبت سیاره سرخ به ما بدهد. (اینکه تا چه مدت آب در دهانه جیزرو وجود داشته و حتی ماهیت شیمیایی خود دریاچه را می‌تواند روشن سازد.) به عقیده گارچینسکی، وجود این پوشش‌ها می‌تواند بخش کلیدی این داستان باشد.

با این وجود، محل حضور رگه‌های ارغوانی رنگ، کمی از ماهیت اسرارآمیز ماجرا می‌کاهد. مسیر فعلی کاوشگر استقامت از رسوبات دریاچه عبور نمی‌کند بلکه از میان سنگ‌هایی که از سرد شدن ماگما تشکیل شده‌اند، رد می‌شود. چگونه سنگ‌ها به محل فعلی شان در کف دهانه رفته‌اند؟ لانزا می‌گوید:

اگر قرار بود که حدس بزنم در کجا می‌شود این حجم از رگه‌های ارغوانی را یافت، جیزرو انتخاب من نبود.

تاکنون تیم بررسی و کاوش، چند نمونه از سنگ‌های دارای رگه را بررسی و تجزیه و تحلیل کرده‌اند و همچنان با چالش‌های زیادی درست و پنجه نرم می‌کنند. اولیلا طی یادداشتی می‌نویسد:

تفاسیر و برداشت‌های مختلف دوربین Supercam و تغییرات صدایی در لیزر آن، همواره هماهنگ و در یک راستا به نظر نمی‌رسند. تفکیک آثار شیمیایی پوشش‌ها، سنگ‌های زیرزمینی و گرد و غبار موجود در در سطح مریخ دشوار و پیچیده است. همچنین وزش بادهای قدرتمند مریخی زمانی که دانشمندان قصد شنیدن صدای لیزر را دارند، مشکل ساز می‌شود.

کرم ضد آفتاب میکروبی

روی زمین این پوشش‌ها معمولاً با حیات ما گره خورده‌اند و به معنای این است که پوشش‌های سنگی مریخ می‌تواند موهبتی بزرگ برای اختر زیست شناسان باشد. مارکونا (Marnocha) توضیح می‌دهد که سوراخ سنبه‌های سنگ‌ها می‌تواند پناهگاهی امن برای میکروب‌ها در محیط‌های خشن ایجاد کند.

برخی از این میکروب‌ها توسط فلزات متابولیزه شده‌ای که در نتیجه سطح سنگ یا حل شدن در آب، ساییده شده‌اند، به ساخت پوشش‌ها کمک می‌کنند. همچنین در مریخ این پوشش‌ها می‌تواند اطلاعاتی در خصوص میکروب‌های باستانی به دست دهد. زیرا ممکن است این میکروب‌ها به واسطه پوشش‌های ارغوانی رنگ از نابودی میکروب‌ها جلوگیری کرده باشد.

اولین نشانه‌ها از پوشش‌های سنگی در مریخ به ماموریت وایکینگ که در اواسط دهه ۱۹۷۰ روی سیاره سرخ فرود آمده بود، بر می‌گردد. به گفته مارکونا کاوشگرهای بسیاری روی زمین مشغول بررسی لکه‌های تیره شدند تا آنها را با لکه‌های روی سطح سنگ‌های مریخی مقایسه کنند.

یکی از هیجان انگیزترین اکتشافات، کشف روکش‌های غنی از منگنزی بود که در دهانه گیل یافت شده بود؛ جایی که هم اکنون کاوشگر کنجکاوی در حال بررسی و جستجوی حیات است. یافته‌های جدید به طور وسوسه انگیزی یادآور نوع خاصی از ماده روی زمین است که به لاک الکل شناخته می‌شود.

در یک نظرسنجی تازه درباره لاک الکل‌ها در سراسر ایالات متحده، دانشمندان باکتری‌های مقاوم به تابش را شناختند. ییگر (Yeager) و همکارانش متوجه شدند که نوع خاصی از سیانوباکتری‌ها وجود دارند که در برابر تابش خورشید مقاوم هستند و مانند نوعی کرم ضد آفتاب عمل می‌کنند.

Lanza می‌گوید که پوشش‌های جدید در Jezero منگنز مورد نیاز را ندارند، اما این بدان معنا نیست که آنها نمی‌توانند با زندگی میکروبی باستانی ارتباط برقرار کنند. «چه کسی می‌داند که میکروب‌های مریخی چه کار انجام می‌دهند؟»

این تیم تحقیقاتی امیدوار هستند تا هر چه سریعتر ماهیت شیمیایی پوشش‌های بنفش را مشخص کنند و به دنبال مواد ارگانیکی که با پوسته سطح مریخ مرتبط است و می‌تواند حضور میکروب‌ها در این سیاره اشاره کند، بگردند. اما یک راه و روش دیگر برای اینکه بفهمیم این روکش‌های ارغوانی چگونه شکل گرفته‌اند، وجود دارد و آن این است که این سنگ ها را به زمین بازگردانیم و در آزمایشگاه‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم.

کار بدین ترتیب صورت می‌گیرد که کاوشگر استقامت به هنگام عبور از دهانه جیزرو، حفاری می‌کند و سنگ‌های موجود را درون لوله‌هایی که دارد قرار می‌دهد تا آنها را پس از انجام ماموریتش به زمین بازگرداند. این پوشش‌ها شکننده هستند و به همین خاطر اولیلا امیدوار است که برخی از آنها بتوانند فرآیند نمونه برداری را تحمل کنند تا بدین ترتیب دانشمندان بتوانند دید بهتری نسبت به آینده داشته باشند.

در عین حال تیم کاوش برای ادامه کار هیجان زده است و همگی به کاوشگر استقامت چشم دوخته‌اند تا بتواند ماموریت خود را تا فراسوی دلتای جیزرو بگستراند؛ جایی که در آن رسوبات زیادی شکل گرفته و مسلماً استقامت می‌تواند کشفیات جدیدی بکند. لانزا می‌گوید:

همچنان در مراحل اولیه و روزهای ابتدایی کاوش هستیم. این ماده تنها اولین کشفی است که صورت گرفته و اطمینان دارم که کشفیات بسیاری در انتظار ماست.

نظر شما در خصوص پوشش مرموز بنفش رنگ بر روی سنگ های مریخی چیست؟ نظرات خود را با گجت نیوز در میان بگذارید.

منبع :nationalgeographicمنبع گجت نیوز