مازوت چیست و چگونه باعث آلودگی محیط زیست می‌شود؟

مازوت چیست و چگونه باعث آلودگی محیط زیست می‌شود؟

کارشناسان مازوت سوزی صنایع و نیروگاه‌ها را یکی از دلایل اصلی آلودگی هوا می‌دانند. اما Mazut چیست و چگونه باعث آلودگی محیط زیست می‌شود؟

طی سال‌های گذشته همواره بنزین را یکی از دلایل اصلی آلودگی هوا معرفی می‌کردند، اما طبق اعلام مسئولان مربوطه با افزایش کیفیت بنزین دیگر این فراورده نفتی باعث آلودگی نمی‌شود. هرچند همچنان احتراق بد خودروهای فرسوده و موتورسیکلت‌ها به عنوان یکی از دلایل اصلی آلودگی هوا محسوب می‌شود، اما به تازگی کارشناسان مازوت سوزی صنایع و نیروگاه‌ها را دلیل اصلی آلودگی هوا می‌دانند. از این رو قصد داریم شما را با مازوت و نحوه ایجاد آلودگی توسط این فراورده نفتی آشنا کنیم.

مازوت چیست؟

مازوت نوعی نفت کوره محسوب می‌شود که دارای کیفیت پایین و ویسکوزیته بالایی بوده و در نیروگاه‌های حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اروپا و آمریکا ترکیب مازوت شکسته را به گازوئیل تبدیل می‌کنند. همچنین در دوران شوروی سابق از مازوت برای گرم کردن خانه‌ها استفاده می‌شد؛ زیرا در آن زمان تجهیزات لازم برای تبدیل مازوت به سایر محصولات در این مناطق وجود نداشت. در حال حاضر مازوت به صورت عمده در کشورهای روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان و ایران به تولید می‌رسد و از آن برای گرم کردن بویلرها جهت تولید بخار استفاده می‌شود؛ زیرا این ماده از گرمای سوخت بسیار بالایی بهره می‌برد.

در درجه‌بندی این سوخت عوامل مهمی چون محتوای گوگرد وجود دارد که تحت تاثیر منبع اصلی آن قرار گرفته است. معمولا در حمل و نقل مازوت به این سوخت نفت کثیف می‌گویند و با توجه به این که از ویسکوزیته بسیار بالایی برخوردار است، برای پمپ کردن آن به تجهیزات ویژه‌ای نیاز خواهد بود. مازوت جزو آن دسته از ترکیب‌های نفت خام محسوب می‌شود که حاصلی از تقطیر جز به جز آن در زمان پالایش نفت خام بوده و پس از تبخیر بنزین و سایر فرآورده‌های سبک‌تر از نفت تهیه می‌شود. به طور کلی مازوت یک نوع نفت کوره با کیفیت بسیار پایین بوده که از آن در بسیاری از موتورها، چراغ‌ها، گرمکن‌ها و کوره‌ها استفاده می‌شود.

آلودگی محیط زیست توسط مازوت

از مازوت برای گرم شدن بویلرها در نیروگاه‌های حرارتی استفاده می‌شود، اما ورود این سوخت و سایر نفت‌های کوره به محیط زیست آثار مخربی را به همراه خواهد داشت. نفت‌های کوره نظیر مازوت از مواد شیمیایی مختلفی تهیه می‌شود و هر یک نوعی مخلوط متفاوت از دیگری به شمار می‌رود. هنگامی که این مواد به خاک یا آب‌های سطحی برسند، قسمتی از آنها تبخیر خواهد شد و بخش‌های دیگر به دلیل نشتی مخازن نگهداری آنها در آب و خاک حل خواهند شد.

مواد شیمیایی تبخیر شده در اثر تابش نور خورشید به ترکیبات دیگری شکسته خواهند شد که چنین اتفاقی به دلیل فعالیت‌های قارچ‌ها و باکتری‌های داخل آب یا خاک رخ می‌دهد. این مواد شیمیایی می‌توانند بیش از ۱۰ سال در محیط زیست باقی مانند که بنزن، تولوئن و زایلین از جمله این ترکیبات سمی محسوب می‌شوند. علاوه بر این، وجود نیروگاه‌های حرارتی در نزدیکی شهرها و استفاده آنها از سوخت‌هایی چون مازوت باعث می‌شود انسان در معرض ترکیبات حاصل از سوختن ناقص این فرآورده‌ها قرار بگیرد. مازوت و سایر سوخت‌ها با تنفس هوا یا از طریق آب و غذای آلوده وارد بدن افراد خواهند شد.

Mazut چگونه باعث آلودگی هوا می‌شود؟

هنگامی که سوخت‌های فسیلی حاوی گوگرد از جمله مازوت سوزانده می‌شوند، ترکیباتی معروف به Sox منتشر خواهند کرد که بخش اعظم آنها را SO2 تشکیل می‌دهد؛ SO2 یک گاز سمی بوده که برای سلامتی بسیار مضر است. این گاز نسبت به هوا وزن بیشتری دارد و هنگامی که غلظت آن در هوا به بیش از ۵۰۰ppb برسد، بوی بدی را ایجاد خواهد کرد که در این سطح کشنده است.

گاز SO2 در غلظت‌های پایین‌تر برای افراد درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، قرمزی چشم و افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و تنفسی را به همراه خواهد داشت. به طور کلی غلظت معمول این گاز در اتمسفر کمتر از ۱۰ppb اعلام می‌شود که این گاز در چنین غلظتی اثر مخربی بر سلامتی به همراه ندارد.

یکی دیگر از اثراتی که پس از سوزاندن مازوت یا سایر سوخت‌های گوگردی ایجاد می‌شود، تشکیل سولفات‌ها و نیترات‌ها به شکل آئروسول یا ذرات بسیار ریز هوا است که باعث تشکیل ذرات معلق موجود در هوا خواهد شد. این ذرات معلق با تشدید آلودگی هوا باعث افزایش خطر آسم و حملات قلبی و تنفسی می‌شود.

سومین اثر سوزاندن مازوت ، ایجاد باران‌های اسیدی است. در این حالت اکسیدهای گوگرد به دلیل واکنش در اتمسفر و فاز محلول در آب به اسید تبدیل خواهد شد و این آئروسول‌های اسیدی تحت شرایط ویژه هواشناسی به باران اسیدی، برف و مه تبدیل می‌شود. از این رو هنگامی که آلودگی هوا ناشی از عملکرد و فعالیت‌های انسانی نباشد، pH باران‌های اسیدی به حدود ۵.۵ می‌رسد که این مقدار خاصیت اسیدی به دلیل وجود کربنیک اسید حاصل از واکنش بخار آب با دی‌اکسید کربن است. چنین باران‌های اسیدی روی خاک تاثیر خواهند گذاشت و دیگر خاک‌ها قادر به نگه داشتن ریشه درختان نخواهند بود که چنین موضوعی از بین رفتن پوشش گیاهی و سیل را به همراه دارد.

استفاده از سر ناچاری

بارها مسئولان در کلانشهرها موضوع استفاده از مازوت را تکذیب کرده‌اند و اعلام می‌شود هیچ کدام از صنایع و نیروگاه‌های تهران از این سوخت استفاده نمی‌کنند، اما احتمال استفاده از آن در سایر استان‌ها وجود دارد. در همین راستا بیژن زنگنه، وزیر نفت اخیرا اعلام کرد:

بدون شک می‌بایست میزان مصرف مدیریت شود. تمایل نداریم که از سوخت مازوت استفاده کنیم، اما در نقاطی مجبور به این کار هستیم. گازوئیل هم در حداکثر ممکن تامین می‌شود و بیشتر از این امکان ندارد. ما هر مقدار گازوئیل اضافی داریم می‌دهیم بخشی هم از مخازن باید استفاده شود.

منبعisna-: گجت نیوز