ترکیبات دنباله دار بیگانه بوریسوف دانشمندان را شوکه کرد!

ترکیبات دنباله دار بیگانه بوریسوف دانشمندان را شوکه کرد!

دنباله دار بیگانه بوریسوف که با نام “۲I/Borisov” شناخته می‌شود، دومین جرم آسمانی بین ستاره‌ای داخل منظومه شمسی بوده و تحقیقات جدید نشان می‌دهند که این دنباله دار بسیار مرموزتر از آن چیزی است که تصور می‌شد!

سنگ آسمانی “۲I/Borisov” که با نام دنباله دار بیگانه بوریسوف هم شناخته می‌شود، متعلق به منظومه شمسی نیست. تحقیقات جدید در مورد این جرم آسمانی که از فضای بین ستاره‌ای به محل زندگی ما آمده، نشان می‌دهند که بوریسوف ترکیب عجیبی داشته و برخلاف تصورات پیشین، ماهیتی بسیار مرموزتر دارد. در بررسی تازه‌ترین پژوهش‌های مربوط به این موضوع با ما همراه باشید.

در اواخر آگوست سال گذشته خبر رسید که برای اولین بار، یک دنباله دار مربوط به فضای بین ستاره‌ای، در منظومه شمسی دیده شده است. کشف این سنگ آسمانی فرصتی شگفت‌انگیز را فراهم کرد تا محققان به بررسی وضعیت دنباله دارهایی که در اطراف ستاره‌های دیگر شکل می‌گیرند، بپردازند.

در نگاه اول رفتار بوریسوف بسیار شبیه به سایر دنباله دارهایی بود که در خارج و داخل منظومه شمسی دیده می‌شوند؛ با این وجود، اخیرا دانشمندان اعلام کرده‌اند که سنگ آسمانی مورد نظر از هر دنباله دار دیگری که در شعاع ۳۰۰ میلیون کیلومتری خورشید دیده شده، مونواکسید کربن (CO) بیشتری منتشر می‌کند!

البته از آنجایی که قطر منظومه شمسی چیزی در حدود ۳۰۰ میلیارد کیلومتر اندازه‌گیری شده، محققان تا پیش از این امکان بررسی دقیق دنباله دارهای بسیار دور را نداشته‌اند؛ اما همان‌طور که مارتین کوردینر (Martin Cordiner) از دانشگاه کاتولیک آمریکا گفته، دنباله دار بیگانه بوریسوف برای اولین بار به ما این فرصت را داده تا به درون یک جرم آسمانی بین ستاره‌ای نگاهی دقیق‌تر بیاندازیم.

اهمیت دنباله دار بیگانه بوریسوف

گازهای اندازه‌گیری شده با نزدیک شدن بوریسوف به خورشید منتشر شدند و لازم به ذکر است که پیش از این هم یک جرم آسمانی دیگر از فضای خارج از منظومه شمسی به سیستم سیاره‌ای ما وارد شده بود؛ جرم مورد نظر با نام سیارک امواموا (Oumuamua) شناخته می‌شود و ابهامات گوناگون مربوط به آن هم عده دیگری از محققان را به خود مشغول کرده است. با این حال، تاکنون سابقه نداشته که دنباله داری بیگانه تا این حد به ستاره منظومه ما نزدیک شود.

همچنین بخوانید:

نظریه‌ای جدید ابهامات سنگ آسمانی مرموز امواموا را برطرف می‌کند!

تجربه بررسی دنباله دارهای منظومه شمسی به ما نشان داده که اجرام آسمانی مورد نظر معمولا بیشتر عمر خود را در فواصل بسیار دور از ستاره منظومه می‌گذرانند؛ از طرف دیگر دنباله دارها بر اساس دوره گردش و مقاومتشان در مقابل گرمای شدید ستاره منظومه میزبان، به دو نوع کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می‌شوند.

بنابراین اجرام آسمانی مانند دنباله دار بیگانه بوریسوف که در دسته بلند مدت‌ها قرار می‌گیرد، همانند کپسول‌های زمانی هستند که از ابتدای شکل‌گیری تا مرگ، بسیار کم تغییر می‌کنند و بررسی آن‌ها می‌تواند اطلاعات مهمی را در مورد مراحل اولیه شکل‌گیری منظومه میزبانشان به ما بدهد.

در حال حاضر اطلاعات چندان زیادی از سیستم‌های سیاره‌ای دیگر به غیر از منظومه محل زندگی ما در دست نیست و دانشمندان از فرصت‌هایی مثل ورود یک جرم آسمانی بیگانه‌ به داخل منظومه شمسی استفاده می‌کنند تا حداکثر اطلاعات ممکن را در مورد وضعیت دیگر اجرام کیهانی به دست آورند. از طرف دیگر، برخی محققان باور دارند که مواد اولیه شکل دهنده به حیات بر روی زمین از طریق بارش دنباله دارها و سنگ‌های آسمانی به سیاره ما آمده‌اند و وجود چنین احتمالی اهمیت اجرامی مثل دنباله دار بیگانه بوریسوف را از همیشه بیشتر می‌کند.

جزئیات تحقیق اخیر

جرم آسمانی بوریسوف در ۸ دسامبر گذشته به نزدیک‌ترین فاصله خود از خورشید رسید و چنین اتفاقی باعث انتشار مقدار زیادی گازهای مختلف از آن شد؛ بررسی نور ساطع شده از دنباله دار مورد نظر به کمک رصدخانه‌ای در شیلی، به دانشمندانی مثل کوردینر این امکان را داد تا با آنالیز طیف امواج نوری دریافت شده، میزان مولکول‌های گوناگون موجود در بوریسوف را اندازه‌گیری کنند.

اولین بررسی‌ها نشان داد که مقدار زیادی سیانید هیدروژن در این دنباله دار وجود دارد و چنین موضوعی جرم آسمانی مورد نظر را بسیار به نمونه‌های مشابه که در منظومه شمسی شکل گرفته‌اند، شبیه می‌کند. با این وجود، همان‌طور که اشاره شد میزان کربن مونواکسید اندازه‌گیری شده با بررسی طیف‌های نوری دانشمندان را شوکه کرد.

همچنین بخوانید:

دنباله دار بوریسوف هیچ پیامی از موجودات فضایی برای ما ندارد!

کوردینر و همکارانش اعلام کرده‌اند که میزان مونواکسید کربن دنباله دار بیگانه بوریسوف بین ۹ تا ۲۶ برابر بیشتر از مقدار میانگین این گاز در دنباله دارهای منظومه بوده است. در منظومه محل زندگی ما مقدار کربن مونواکسید دنباله دارها بسیار با هم تفاوت دارد و یکی از نظریات موجود برای توجیه این تفاوت مقدار CO به اختلاف شرایط دمایی در زمان شکل‌گیری دنباله دار مربوط می‌شود؛ دانشمندان می‌گویند که هرچه میزان کربن مونواکسید یک دنباله دار بیشتر باشد، دما در زمان شکل‌گیری آن پایین‌تر بوده و با در نظر گرفتن این تئوری، می‌توان گفت که دنباله دار بیگانه بوریسوف در مکانی فوق‌العاده سرد به وجود آمده است.

استفانی میلام (Stefanie Milam)، سیاره شناسی از سازمان فضایی ناسا می‌گوید که مواد حاوی مقادیر زیادی یخ مونواکسید کربن تنها در مناطق فوق‌العاده سرد فضا وجود دارند؛ چنین مناطقی تا میزان ۲۵۰- درجه سلسیوس سرد می‌شوند و این‌طور که به نظر می‌رسد، دنباله دار بوریسوف هم باید در مناطق مورد نظر شکل گرفته باشد.

مرگ دنباله دار بیگانه بوریسوف

میلام می‌گوید که دمای منطقه کمربند کویپر که بین ۵ تا ۱۵ میلیارد کیلومتر از خورشید دور است، چنین شرایطی دارد؛ اما از آنجایی که دنباله دارهای این منطقه پیش از قرارگیری در فاصله مورد نظر در محلی نزدیک‌تر به خورشید شکل گرفته‌اند، نحوه به وجود آمدن دنباله دار بیگانه بوریسوف با مدل‌های حال حاضر ستاره شناسان که بر اساس وضعیت منظومه شمسی هستند، تطابق ندارد.

با این تفاسیر دانشمندانی مانند میلام و کوردینر حدس می‌زنند که شاید بوریسوف بخشی از یک سیارک حاوی CO بوده و یا نوعی لایه عایق از تصعید گازهای یخ زده داخل آن جلوگیری کرده و تنها به کربن مونواکسید اجازه انتشار می‌دهد. به هر حال گزارش شده که این دنباله دار بین ستاره‌ای در سفر طولانی خود به آخر خط رسیده و در حال حاضر، مراحل پایانی زنگی‌اش را می‌گذراند.

همچنین بخوانید:

دنباله دار عجیب بوریسوف در حال مرگ است!

بوریسوف هم‌اکنون در حال متلاشی شدن است و چنین اتفاقی به دانشمندان فرصت می‌دهد تا نظریه‌های گوناگون خود را با واقعیت محک زده و از آنچه در داخل این سنگ شگفت‌انگیز می‌گذرد، باخبر شوند.

تصاویری مربوط به متلاشی شدن بوریسوف

وضعیتی استثنایی

البته پیش از این هم دنباله دارهایی با مقادیر زیاد مونواکسید کربن کشف شده‌اند؛ در سال ۲۰۱۶ سنگی آسمانی به نام “C/2016 R2” رصد شد که ده‌ها برابر از بوریسوف CO بیشتری داشت. تا قبل از کشف دنباله دار ۲I/Borisov تصور می‌شد که سنگ آسمانی سال ۲۰۱۶ متعلق به منظومه شمسی است، اما کشف بوریسوف باعث مطرح شدن این احتمال شد که شاید پیش از این و در سال‌های اخیر هم یک دنباله دار بین ستاره‌ای وارد منظومه شمسی شده باشد.

تا مشخص شدن محل واقعی شکل‌گیری دنباله دار C/2016 R2 باید کمی دیگر صبر کنیم، اما همان‌طور که میلام گفته، دنباله دار بیگانه بوریسوف فرصتی منحصر به فرد برای بررسی دقیق ترکیبات شیمیایی یک سیستم سیاره‌ای دیگر را به ما داده است؛ با این حال، تنها از طریق مقایسه بوریسوف با دنباله دارهای بین ستاره‌ای دیگر می‌توان فهمید که آیا این جرم آسمانی در نوع خود منحصر به فرد است و یا تمامی اجرام بین ستاره‌ای شبیه به بوریسوف مقادیر زیادی مونواکسید کربن دارند.

مقاله جدید در مورد سنگ آسمانی بوریسوف در ژورنال “Nature Astronomy” منتشر شده است.

-: گجت نیوز