انسان در فضا هم از چینی ها در امان نیست؛ زباله فضایی چین نزدیک بود ایستگاه فضایی را نابود کند

انسان در فضا هم از چینی ها در امان نیست؛ زباله فضایی چین نزدیک بود ایستگاه فضایی را نابود کند

زباله فضایی چین اخیرا در مسیر برخورد احتمالی با ایستگاه فضایی قرار گرفت و باعث شد تا فضانوردان مستقر در این ایستگاه یک مانور اضطراری را انجام دهند.

سازمان فضایی ناسا اعلام کرد در تاریخ ۱۱ نوامبر سال ۲۰۲۱ برابر با ۲۰ آبان ۱۴۰۰ ایستگاه فضایی بین‌المللی به دلیل این که یک زباله فضایی چینی در مسیر برخورد احتمالی با آن قرار گرفته بود، مجبور شد تا یک مانور اضطراری را انجام داده و خود را از مسیر برخورد خارج کند.

ایستگاه فضایی بین‌المللی در طول فعالیت خود حدود ۳۰ بار به دلیل هم مسیر شدن با زباله‌های مداری مجبور شد تا از مسیر آنها خارج شود؛ برای مثال فقط در سال ۲۰۲۰ شاهد سه نمونه از این نوع خطرها بودیم که حتی یک مورد از آنها در ماه می ۲۰۲۰ به ایستگاه فضایی برخورد کرد و یک تکه کوچک زباله فضایی در بازوی رباتیک ایستگاه یک حفره ۵ میلی‌متری را به وجود آورد.

جزئیات خطرآفرینی زباله فضایی چین

به تازگی تکه‌ای از زباله‌های ماهواره هواشناسی از کار افتاده فنگ‌یون-۱سی (Fengyun-1C) در مسیر برخورد با ایستگاه فضایی بین‌المللی قرار گرفت. گفتنی است این ماهواره در سال ۲۰۰۷ میلادی در یک آزمایش موشک ضد ماهواره‌ای چین نابود شده بود و پس از آن بیش از ۳۵۰۰ قطعه از آن در مدار زمین پراکنده شدند؛ به گونه‌ای که در حال حاضر برخی از آنها خود را به ناحیه مداری ایستگاه فضایی بین‌المللی رسانده و می‌توانند باز هم در آینده برای این ایستگاه خطراتی را به دنبال داشته باشند.

پس از این که این زباله فضایی چین در مسیر برخورد با ایستگاه فضایی قرار گرفت، یک فضاپیمای باری پروگرس MS-79 روسیه که به این ایستگاه متصل بود، موتورهای خود را به مدت ۶ دقیقه روشن تا فاصله این ایستگاه با زباله فضایی چین حدود ۱.۲ کیلومتر بیشتر شود.

نگرانی از شلوع شدن مدار

در حال حاضر وجود زباله‌های فضایی یکی از نگرانی‌های اصلی تمام ماهواره‌های مستقر در مدار زمین محسوب می‌شود. در واقع علاوه بر ایستگاه فضایی با ابعادی به اندازه زمین فوتبال، موارد مهمی چون ایستگاه فضایی تیان گونگ چین، تلسکوپ فضایی هابل و هزاران ماهواره دیگر مانند ماهواره‌های استارلینک نیز با خطر برخورد با زباله‌های فضایی مواجه خواهند بود.

ایستگاه فضایی بین‌المللی که به عنوان بزرگ‌ترین پایگاه فضایی سکونت‌پذیر در فضا محسوب می‌شود، در مقابل زباله‌های فضایی بسیار آسیب‌پذیر خواهد بود. این ایستگاه با سرعت ۷.۶۶ کیلومتر بر ثانیه در حال چرخیدن به دور زمین است و به دلیل ابعاد بزرگ خود همواره در خطر برخورد با زباله‌ها قرار خواهد داشت. همچنین از آنجایی که سرعت ایستگاه فضایی بسیار زیاد است، برخورد یک قطعه کوچک از زباله‌های فضایی باعث ایجاد آسیب‌های جدی خواهد شد.

در حال حاضر مدار پایین زمین به شکل عجیبی در حال شلوغ شدن بوده و به همین دلیل احتمال برخوردها نیز افزایش پیدا خواهد کرد. طبق آمارهای منتشر شده، حدود ۵ هزار ماهواره فعال در مدار زمین استقرار دارند که طی سال‌های آینده به تعداد آنها اضافه خواهد شد؛ برای مثال شرکت اسپیس ایکس به زودی تعداد ماهواره‌های خود را به بیش از ۲ هزار ماهواره اینترنتی استارلینک خواهد رساند که البته هدف اولیه این شرکت استقرار ۱۲ هزار ماهواره در مدار زمین است. همچنین اسپیس ایکس اعلام کرد در آینده تعداد ماهواره‌های این شرکت به ۴۰ هزار عدد خواهد رسید.

نگرانی از افزایش زباله‌ها

وجود تعداد زیادی از ماهواره‌ها در مدار زمین آنچنان مشکل جدی محسوب نمی‌شود و در واقع زباله‌های فضایی را باید مشکل اصلی در این حوزه دانست؛ زباله‌هایی که امکان تغییر مسیر آنها وجود ندارد و مسیر برخی از آنها نیز قابل پیش‌بینی نیست. در همین راستا دفتر زباله‌های فضایی آژانس فضایی اروپا اعلام کرد در حال حاضر بیش از ۳۶ هزار و ۵۰۰ جرم مصنوعی بزرگ‌تر از ۱۰ سانتی‌متر شامل قطعات ماهواره‌های از کار افتاده و بوسترهای موشک‌های پرتاب شده در مدار زمین وجود دارد. ضمن این که تعداد زباله‌های فضایی با جرم ۱ تا ۱۰ سانتی متر به ۱ میلیون و تعداد زباله‌های ۱ میلی‌متر تا ۱ سانتی‌متر نیز به ۳۳۰ میلیون می‌رسد.

بسیاری از این زباله‌های فضایی که در مدار پایین زمین در حال گردش هستند به دلیل سرعت بالای خود حتی با ابعاد کوچک نیز می‌توانند آسیب جدی را به همراه داشته باشند. البته ماژول‌های ایستگاه فضایی بین‌المللی از چند لایه محافظ بهره می‌برند تا در برخوردهای ساده آسیب نبینند، اما زباله‌های بزرگتر قطعا آسیب‌های جدی و غیر قابل کنترلی را به همراه خواهند داشت.

تلاش برای حذف زباله‌های فضایی

در حال حاضر هیچ سازمان فضایی به فناوری ردیابی تمام قطعه‌های زباله‌های فضایی دسترسی ندارد و نمی‌توان تمام زباله‌ها را حذف کرد، اما سازمان‌هایی چون ناسا در حال پیدا کردن روشی برای حذف قطعات بزرگ‌تر هستند. همچنین حدود ۳۰ هزار قطعه بزرگتر از ۱۰ سانتی‌متر توسط سازمان‌هایی چون شبکه نظارتی آمریکا شناسایی شدند. علاوه بر این، شرکت‌های خصوصی نیز برای جمع‌آوری زباله‌های فضایی طرح‌هایی را در نظر گرفتند که در آینده نزدیک شاهد فعالیت آنها در مدار زمین با هدف پاکسازی زباله‌ها خواهیم بود.

منبع گجت نیوز