کافه دانش: برای چندمین بار تئاتر به‌دلیل کرونا تعطیل شد، شرایطی که برای هنرمندان دشواری‌های خاص خودش را دارد. به‌دنبال تعطیلی چندباره فعالیت تئاتری با رحمت امینی نویسنده و کارگران تئاتر و سیروس همتی کارگردان و بازیگر تئاتر صحبت کردیم و نظر آنان را درباره شرایط این روزهای تئاتری جویا شدیم.
رحمت امینی نویسنده و کارگردان تئاتر با تأکید بر اینکه در شرایط کنونی باید تابع ستاد ملی کرونا باشیم گفت: نمی‌توانیم مدیرکل هنرهای نمایشی را مقصر تعطیلی سالن‌های نمایش معرفی کنیم ولی باید برای جبران خسارت وارد شده به گروه‌های نمایشی در حال اجرا، بسته‌های حمایتی برای آنها در نظر گرفت. او درباره تعطیلی سالن‌های نمایش در روزهای آتی که با موج پنجم کرونا در ایران انجام شد، گفت: مانند بسیاری از بخش‌های دیگر کشورمان، مجموعه‌ای از عوامل هم در نزد دولت و هم در نزد ملت دست به دست هم می‌دهد تا این وضعیت‌ها پیش بیاید. در نزد دولت کاستی‌هایی است که در مسأله واکسن کرونا آن را می‌بینیم.
وی ادامه داد: در حال حاضر شاهدیم که در اروپا، حتی تماشاگران فوتبال مجدداً به استادیوم‌های ورزشی برگشته و براحتی به تماشای مسابقات مشغول هستند. با اینکه در آنجا هم الان بحث ویروس دلتا (گونه هندی ویروس کرونا) هم پیش می‌آید، ولی به هر ترتیب آنها توانسته‌اند این اتفاق را کنترل کنند. ، اما ما همچنان در واکسیناسیون ۷۰، ۸۰ ساله‌ها مانده‌ایم.
امینی در ادامه بیان کرد: بخش دیگری که این شرایط را به وجود می‌آورد، خود مردم هستند که با اخبار ضد و نقیض مربوط به کرونا دچار یک نوع افراط و تفریط هستند. به هر ترتیب مردم هم می‌خواهند پروتکل ها را رعایت و هم معیشت خود را تأمین کنند. در کشور ما هم که هنر اولویت آخر است، به صورتی که حتی در شرایط غیر کرونایی هم ما همیشه در مورد هنر کم‌لطفی‌هایی را از طرف سیاستگذاران و بزرگان مملکت شاهد بوده ایم. این کارگردان تئاتر گفت: وقتی این موارد دست به دست هم می‌دهند، شاهد یک بی‌اعتنایی به هنر می‌شویم که در شرایط غیرکرونایی نیز وجود داشته است. حال افزوده شدن پدیده‌ای به نام کرونا یک تیغ دو دم را شکل داده که هنر، اولین سری است که با آن بریده می‌شود. در این بین، دو هنر از همه بیشتر صدمه می‌بینند که یکی موسیقی و دیگری تئاتر است. باز تئاتر در یک سال گذشته مرتب در حال باز و بسته شدن بوده اما در این مدت هیچ کنسرتی برگزار نشده است. این دو هنر از مظلوم‌ترین بخش‌ها به شمار می‌آیند که حتی پیش از کرونا گرفتاری‌های خودشان را داشتند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا تعطیلی در شرایط کنونی درست است یا خیر گفت: در شرایط کنونی واقعاً پاسخی برای این پرسش ندارم و نمی‌توانم جواب قاطعی به آن بدهم. از یک طرف دل تئاتری‌ام می‌گوید غلط است، چون مردم در خیابان و مکان‌های دیگر در حال رفت‌وآمد هستند و زندگی خود را می‌کنند. در این شرایط می‌پرسم چرا با وجود رعایت بیشتر در تئاتر باید سالن‌ها را تعطیل کنیم؟ اما از طرف دیگر اگر رأی بر این دهم که تئاتر هرطور شده باید باز باشد، بالاخره اگر برای یک نفر هم اتفاقی رخ دهد، عذاب وجدان می‌گیرم.
امینی در پاسخ به این پرسش که آیا در این شرایط اجرای نمایشی را دست می‌گیرد؟ گفت: مگر می‌شود ستاد کرونا بگوید تعطیلی ولی ما لج کنیم و اجرا برویم. اگر خدای ناکرده در این لج کردن یک اتفاقی حتی غیر از کرونا رخ دهد، شرایط عجیبی ایجاد می‌شود. حال فکر کنید یکی از بازیگران در این شرایط کرونا بگیرد، آن زمان چه کنیم؟ من باید گوش به فرمان باشم اما انتظارم به‌عنوان یک تئاتری این است که با آمدن دستورالعمل تنها تعطیل نکنیم و اقدامات حمایتی را در دستور کار خود قرار دهیم.
این نویسنده و کارگردان تئاتر با تأکید بر اینکه در شرایط کنونی تقصیری بر گردن مدیر کل هنرهای نمایشی نیست، گفت: نمی‌توانیم همه تقصیر را گردن مدیر کنونی بیندازیم، چراکه از نظر من ایشان مقصر نیست، اما حال که بنا به بیانیه ستاد کرونا دستور به تعطیلی می‌دهند، باید برنامه‌ریزی برای حمایت از هنرمندان در نظر گرفته شود. وی افزود: تا قبل از تعطیلی تئاتر، گروهی از شاگردانم در حال اجرای نمایشی بودند که بعد از ۱۰ماه اجرایی که داشتند نمایش‌شان با استقبال مخاطبان مواجه شده و« سولد اوت »می‌شد. اما تعطیلی ناگهانی آنها را با ضرر بسیاری مواجه کرده است، چراکه همان‌طور که می‌دانید سالن خصوصی هزینه سالن را در ابتدای قرارداد می‌گیرد. علاوه بر این با تعطیلی، زمان‌بندی اجرای افراد نیز به هم می‌خورد، چون گروه‌های دیگری هم در نوبت اجرا هستند.
امینی در ادامه بیان کرد: مدیرکل هنرهای نمایشی با مشورت مشاوران خود باید شرایط تعطیلی‌هایی به این صورت را پیش‌بینی کند و برای آن راهکاری در نظر بگیرد، به‌عنوان مثال برای گروه‌هایی که ناگهان تعطیل می‌شوند، فروش بلیت نمایش در سه شب قبل از تعطیلی را ملاک قرار داده و به این ترتیب هزینه مابقی اجراهای نرفته را به‌صورت حمایتی به گروه بدهند.
این فعال حوزه تئاتر در پایان گفت: می‌توان در قبال تعطیل کردن کار دیگری هم انجام داد تا دل اهالی تئاتر خوش شود و افراد بگویند دم این مدیر گرم که حال که تعطیل می‌کند از طرف دیگر حمایتی در نظر گرفته است. من به‌عنوان یک تئاتری به مدیر کل هنرهای نمایشی می‌گویم حال که شما با فرمان ستاد کرونا مجبور به تعطیلی تئاتر هستید، از آن طرف هم تدابیری به خرج دهید تا داغ این تعطیلی کمتر شود.
تصمیم ستاد کرونا برای تعطیلی تئاتر قابل احترام است
سیروس همتی نویسنده و کارگردان تئاتر با تأکید بر اینکه در شرایط کنونی نمی‌توان جان افراد را برای اجرای نمایش به خطر انداخت، گفت: تصمیم ستاد کرونا برای تعطیلی تئاتر قابل احترام است اما برای گذر از شرایط کنونی باید بودجه تئاتر بین گروه‌های نمایشی تقسیم شود.
سیروس همتی بازیگر، نویسنده و کارگردان تئاتر درباره تعطیلی سالن‌های نمایش در روزهای آتی که با موج پنجم کرونا در ایران انجام شد، گفت: تصمیم ستاد کرونا برای تعطیلی یا ادامه فعالیت هرگونه اجرایی که در یک مکان بسته انجام شود و نیاز به حضور عده قابل توجهی باشد؛ منظورم مشخصاً تئاتر و موسیقی یا همان نمایش و کنسرت است، کاملاً قابل احترام است.
وی در پاسخ به این پرسش که در شرایط کنونی اجرای نمایشی را دست می‌گیرد یا خیر گفت: به هیچ وجه اجرا نمی‌روم. به این خاطر که اگر خدای ناکرده یک نفر از اعضای گروهم یا یک نفر از تماشاگران اتفاقی برایشان بیفتد، آن وقت نمی‌توانم خودم را در مقام کارگردان یا سرپرست گروه ببخشم. باید بپذیریم که اجرا در محیط سربسته به خاطر سلامتی خودمان یعنی گروه اجرایی، در شرایط کنونی خطرناک است. نمی‌دانم چرا ما حتماً باید یک اتفاقی برایمان رخ دهد تا بعد به اجبار بپذیریم که متخصصان در این باره اشتباه نمی‌کردند.
این کارگردان تئاتر همچنین درباره شرایط سخت اهالی تئاتر در وضعیت کنونی بیان کرد: ما تئاتر کار نمی‌کنیم و به شرایطی که ستاد کرونا برای ما اعمال کرده احترام می‌گذاریم. اما حال ،منِ تئاتری که همسرم هم تئآتری است و کار نمی‌کند، باید چطور ارتزاق کنیم؟ با یک دو دوتا چهارتا خیلی ساده می‌توان شرایط را بهبود بخشید.
همتی ادامه داد: ما هر سال ۱۰ میلیارد تومان بودجه برای تئاتر داریم، اگر هزینه برگزاری همه جشنواره‌های مرکز هنرهای نمایشی همچون فجر، عروسکی و… را از این بودجه کم کنیم، حداقل ۵ میلیارد بودجه برای تئاتر باقی می‌ماند. حال بیاییم و بگوییم آقای سیروس همتی شما ۱۵ نفر عضو در گروه خود دارید، این ۱۵ میلیون تومان خدمت شما. این مبلغ کمک ما به شماست. شما به ما احترام گذاشتید و به خاطر کرونا کار نکردید، در شرایط عادی ۶۰ میلیون درآمد داشتید، حال این یک چهارم را بپذیرید. آن وقت من هم می‌گویم خدا عمرتان بدهد. من این ۱۵ میلیون را بین بچه‌های گروه تقسیم می‌کنم و بابت آن رسید هم از آنها می‌گیرم و برایتان می‌آورم تا ببینید که درست تقسیم شده است.
وی افزود: بودجه تئاتر باید با توجه به سابقه آدم‌ها و کارهایی که کرده‌اند و تعداد اعضای هر گروه، بین اهالی تئاتر تقسیم شود. اگر سرپرست‌های گروه‌های نمایشی تهران و کل کشور را جمع کنیم، ۵۰۰ گروه بیشتر که نمی‌شود. اگر به هر کدام از این ۵۰۰ گروه ۱۰ میلیون داده شود، ۵ میلیارد تومان نتیجه می‌دهد.
همتی ادامه داد: من در حال دیدن فلاکت برخی از اعضای گروه هم هستم. به هر حال من معلم هستم و کار تصویر برایم پیش می‌آید ولی تا کی می‌توانم به آنها کمک کنم. به هیچ وجه نمی‌خواهم جمله‌ام تعریف از خود باشد ولی سؤالم از شورای سیاستگذاری و مرکز هنرهای نمایشی این است که بودجه تئاتر در یک سال و نیم گذشته صرف چه چیز شده است؟
وی در پایان گفت: خب شما می‌گویید تئاتر تعطیل، ما هم می‌گوییم چشم و به شما احترام می‌گذاریم اما تکلیف گروه‌هایی که الان در حال تمرین هستند چه می‌شود؟ در کشورهای دیگر کرونا تمام شده ولی ما در پیک پنجم به سر می‌بریم. خجالت‌آور است. من دبیر ریاضی هستم و اعلام آمادگی می‌کنم که اگر مشکلی هم در حساب و کتاب برای بودجه دارند، آماده‌ام کمک کنم تا متوجه شویم به هر کس چقدر می‌رسد.
منبع: ایران آنلاین
انتشار: کوروش جم